داستان کوتاه

جایزه ادبی مهرگان یا جایزه مهرگان ادب جایزه ایست ادبی که همه ساله در مهرماه برگزار می‌شود. مهرگان تنها جایزه غیردولتی است که در حوزه محیط زیست و علم نیز جایزه اهدا می‌کند.[۱]

تاریخچه
اولین دورهٔ جایزه در مهرماه سال ۱۳۷۸ با انتخاب بهترین رمان فارسی اهدا شد. در آن سال هفت نفراز منتقدان و صاحب نظران ادبیات معاصر ایران به عنوان نخستین هیئت داوران جایزه مهرگان ادب، تندیس مهرگان و جایزه نقدی یک میلیون تومانی آن را برای بهترین رمان فارسی به رمان «نیمه غایب» نوشته حسین سناپور اهدا کردند. در اولین دوره جایزه مهرگان ادب داستان بلند «تعلیق» نوشته محمد رحیم اخوت نیز لوح تقدیر مهرگان ادب را دریافت کرد.

جایزه مهرگان تا کنون در هفت بخش برگزار شده‌است: چهاربخش در زمینه ادبیات داستانی معاصر با عنوان «مهرگان ادب» و سه بخش در حوزه علم با عنوان «مهرگان محیط زیست». درطول دو دهه برگزاری جایزه، بیش از پنجاه نفر از منتقدان و چهره‌های برجسته ادبی و علمی ایران هیئت داوران جایزه مهرگان را تشکیل داده‌اند و در این مدت حدود یکصد نفر از نویسندگان، پژوهشگران و فعالان محیط زیست به عنوان برگزیدگان جایزه معرفی شده‌اند.

جایزه مهرگان را از سال ۱۳۷۸ تا سال ۱۳۸۵ شرکت «پکا»، برگزار می‌کرد که یک شرکت تعاونی پخش و توزیع متشکل از ناشران برجسته کشور بود. اما از سال ۱۳۸۵ که پکا تعطیل شد، این جایزه به صورت مستقل و با دبیری علیرضا زرگر (مدیرعامل سابق پکا) و با حمایت مالی شکوه فرگاه، اکرم طاهرپور و سودابه سلگی برگزار می‌شود.

جوایز 
جوایز مهرگان در سه نوع ارائه می‌شوند:

تندیس مهرگان، جایزه نقدی و لوح تقدیر برای برگزیده اصلی
لوح تحسین هیئت داوران برای برگزیدگان دوم و سوم
لوح تقدیر برای یک یا دو نویسنده راه یافته به مرحله نهایی

بخش‌های جایزه

جایزه مهرگان در حال حاضر در دو حوزه ادب و علم و در بخش‌های زیر برگزار می‌شود:

- مهرگان ادب برای «بهترین رمان»

- مهرگان ادب برای «بهترین مجموعه داستان کوتاه»

- مهرگان ادب برای «یک عمر تلاش در عرصه نوشتن»

- مهرگان ادب برای «بهترین رمان نوجوان»

- مهرگان علم (علم برای همه) برای «بهترین کتاب» در عرصه محیط زیست

- مهرگان علم برای «برترین تشکل مردم‌نهاد» در عرصه محیط زیست و حیات وحش

- مهرگان علم برای «یک عمر تلاش در عرصه محیط زیست» به شخصیت برجسته و تأثیرگذار

* افزوده شدن بخش‌های جدید به حوزه‌های ادب و علم و نیز اهدای جایزه مهرگان در حوزه هنر دربرنامه اجرایی دبیرخانه جایزه مهرگان قرار دارد و متعاقباً اعلام خواهد شد.

حامیان 
هزینه‌های عمومی و اجرایی جایزه از سوی بنیان‌گذار و مدیر مسؤول جایزه مهرگان تأمین می‌شود. در سال‌های برگزاری جایزه فرهیختگانی ادب‌پرور و دوستدار علم و محیط زیست با کمک‌های مالی خود به برگزاری جایزه مهرگان علم و ادب یاری رسانده‌اند: - خانم شکوه فرگاه بانی مهرگان ادب و اهداکننده مبلغ نقدی جایزه مهرگان ادب، بخش رمان در سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۵ - خانم اکرم طاهرپور اهداکننده مبلغ نقدی جایزه مهرگان علم (محیط زیست) در سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۵ - خانم سودابه سلگی اهداکننده مبلغ نقدی جایزه مهرگان ادب (در دو بخش) از سال ۱۳۸۵ تا کنون - آقای امیر زرگر حامی مالی بخشی از هزینه‌های برگزاری جایزه مهرگان در سال‌های ۹۶–۱۳۹۵ همچنین جمعی از علاقه‌مندان به کتاب و محیط زیست و تنی چند از داوران مهرگان به صورت افتخاری در پیشبرد امور اجرایی بخش‌های مختلف جایزه مهرگان سهیم بوده‌اند.

داوران جایزه مهرگان در دوره‌های مختلف ویرایش
مهرگان ادب - زنده‌یادان: کریم امامی، علی‌محمد حق‌شناس و فتح‌الله بی‌نیاز. - خانم‌ها: ثریا قزل‌ایاغ، گلی امامی، پروین سلاجقه، مژده دقیقی، شهلا زرلکی، محبوبه میرقدیری، سودابه سلگی، لیلا صادقی و الهام عظیم. - آقایان: کامران فانی، عنایت سمیعی، صفدر تقی‌زاده، علیرضا زرگر، فرخ امیرفریار، حسن میرعابدینی، احمد پوری، مهدی غبرایی، علیرضا سیف‌الدینی، جواد اسحاقیان، حسین آتش‌پرور، هوشیار انصاری‌فر، حسین ورجانی، سیاوش گلشیری و ابوالفضل حسینی.

مهرگان ادب نوجوان - خانم‌ها: چیستا یثربی، فروغ جمالی، شهره کائدی، ثریا قزل ایاغ و پروین سلاجقه. - آقایان: هوشنگ مرادی کرمانی، رضی هیرمندی، مرتضی خسرونژاد، شهرام اقبال‌زاده و مسعود ناصری

مهرگان علم -: علی پازوکی. - خانم‌ها: نسرین معظمی، مهناز مظاهری و مژگان جمشیدی. - آقایان: اسکندر فیروز، هوشنگ ضیائی، عبدالحسین وهاب‌زاده، حسنعلی لقائی، محمدرضا داهی، بهرام معلمی، منصور وصالی، اسماعیل عباسی، هومن جوکار، محمد درویش و کاوه فیض‌اللهی.

برگزیدگان جایزه مهرگان در بخش‌های مختلف ویرایش
۱- برگزیدگان جایزه مهرگان ادب در بخش رمان، نوولت یا داستان بلند ویرایش
دوره اول: سال ۱۳۷۸
آخرین ویرایش ۲ ماه پیش توسط Editor 00056 انجام شده
صفحه‌های مرتبط
محمدرضا صفدری
علی شروقی
نویسنده ایرانی

رضا دادویی

شرح عناوین جایزه ادبی در سال ۱۴۰۰ مهرماه

برگزیدگان جایزه مهرگان در بخش‌های مختلف
۱- برگزیدگان جایزه مهرگان ادب در بخش رمان، نوولت یا داستان بلند
در میان شرکت ۳۲۷ داستان بلند با آغاز فصل پاییز سال ۱۴۰۰ به دفتر مدیریت برگزاری این جایزه ادبی رسید . و پس از تفکیک و لحاظ نمودن استاندارد های اولیه و برآورد های نخست تنها ۱۳۷ داستان به عنوان داستان بلند شناخته شد و پس از آن این داستان ها با ثبت در کتابخانه ملی کشور در رقابت شرکت نمودند و برگزیدگان بخش بهترین داستان بلند از دیدگاه داوران به این ترتیب اعلام گردید :

بهترین داستان بلند ادبی این سری از نگاه هیات داوری عبارتند از ؛

رتبه اول _ داستان بلند ' پستوی شهر خیس¹ از نویسنده شهروز صیقلانی
رتبه دوم _ داستان بلند ' همخانه ² از نویسنده مریم ریاحی
رتبه سوم _ داستان بلند ' نان دل یا چوب دل ³ از نویسنده شین براری

پینویس
¹: پستوی شهر خیس : نام داستان بلند و خلاق به قلم آقای شهروز صیقلانی است که ماجرای شهر خیس و بارانی شمالی را به نگارش در آورده و از پیوست دادن هفده داستان کوتاه خلاق و جذاب بصورت زنجیر وار و خلق کاراکتر های قوی و محبوبی شکل گرفته است. یکی از پر رنگ ترین نکات حائز اهمیت در گیرایی این داستان بلند سیر پیوستگی و تکنیک بی بدیل و ساختار شکنی های خلاق نویسنده میباشد . پردازش شخصیت ها بشکل فوق العاده ای چند لایه و باورپذیر میباشد. از راوی غیر موثق بهره جسته و تک تک عناصر پیرنگ اصلی و فرعی این اثر سرشار از نکات نوآورانه است . پردازش قوی شخصیت ها سبب جان گرفتن کاراکترهایی مانند شخصیت دخترک نوجوان به نام نیلیا . شخصیت دخترک ساده دل و روستایی به نام هاجر . و پسرک عاشق پیشه به نام شهریار و همچنین عروس عصیان زده و غریب به نام آمنه شدر ناخودآگاه ذهن مخاطبین می‌شود ‌ . این داستان ۳۷۸ صفحه و هفده اپیزود دارد . و به چهارکنج یک شهر در بازه ی زمانی مشخصی سرکشی می‌کند و از اوهام و مفاهیم انتزاعی و ماوراء طبیعه نیز صحبت به میان آورده و به معنا مفهوم حقیقی مفاهیمی مانند تقدیر و قسمت ، و یا تاثیر یک تصمیم و یا گاهی یک تاخیر در نتیجه نهایی زندگانی افراد می‌پردازد ‌ . در نقد و بررسی این اثر موفق در ماهنامه ی الکترونیکی ادبیات داستانی چوک به سردبیری جناب آقای محمود رضایی آمده که این داستان نمونه ی بارز از شیوه ی نویسندگی به روش تلاش ده برابر است. زیرا تک تک زوایای نهان و عیان آن سرشار از نکات و استعاره ها و خلاقیت هایی ست که محتاج ویرایش چندین و چند باره یک اثر می‌باشند ‌ و طی پردازش اثر و ارتقاء آن می‌توان به خلق چنین اثر ادبی نائل آمد .

²- همخانه : نام رمان عاشقانه ای است به قلم مریم ریاحی و ماجرای همخانه شدن از سر توفیق اجباری برای دریافت سهم الارث یک فرد را با فردی دیگر از جنس مخالف روایت می‌کند ‌ .

  منبع   ویکی پدیا  و ویکی نبشته 

      اسفند ۱۴۰۰    مارال  اسپنداری